Nieuwendijk in jaartallen en plaatjes
1646 - De Nieuwen dijk wordt aangelegd
29 april 1741 - Dijkdoorbraken Nieuwendijk
1811 - Napoleon doet Nieuwendijk aan
20-10-1833 - Gazelle Meerburg wordt dominee in Almkerk en wordt afgezet op 24-11-1835
1836 - Kerkafscheiding
Meer dan 400 leden scheiden zich af van de Hervormde gemeente. Hardhandig optreden tegen bijeenkomsten van Afgescheidenen. Militairen worden in Nieuwendijk ingekwartierd. Afgescheiden krijgen toestemming om bijeen te komen in een schuur
1838 - Militairen vertrekken na 2 jaar uit Nieuwendijk
1840 - Het afgescheiden kerkje aan de Kildijk erkent
6-11-1851 - Opening van Hasselmaninstituut - Kostenschool voor jongens
1878 - Bouw openbare school
1879 - Samenvoeging van de gemeenten Almkerk en Emmikhoven
1904 - Bouw van stoomgemaal met bijbehorende huizen gereed
3-9-1906 - Opening van de eerste melkfabriek
30-9-1907 - Opening van de Christelijk school met de Bijbel
1911 - Korenmolen van gebroeders Walraven door brand verwoest
22-4-1915 - Felle brand verwoest 17 woningen
12-12-1944 Zware granaatbeschieting. 17 inwoners van Nieuwendijk komen om het leven
1-2-1953 Watersnoodramp. Verschillende dijkdoorbraken Veel huizen door het water overspoeld.
15-5-1959 Hervormde kerk in gebruik genomen
1960 - Opening Gorkumse brug. Start aan leg A27
1969 - Dorpsgenoot Annet Hesterman doet mee aan het nationale songfestival
1973 - Zwembad Den Doorn in gebruik genomen
18-6-1976 - Opening van de Regenboogschool
1983 - Sporthal de Iris in gebruik genomen
29-7-1984 - Vermissing van Gemma van den Boom
28-4-1995 Inhuldiging oorlogsmonument
2006 - Opening Dienstencentrum
2008 - Opening Xinixgebouw
2009- Opening Jan Biesheuvel Dijkhuis
26-8-2020 - Oud dorpsgenoot Marieke Lucas Rijneveld wint de internatiale Bookerprice
De geschiedenis in het kort
Het Brabantse dorp Nieuwendijk is in de zeventiende eeuw ontstaan langs de gelijknamige dijk, die in 1646 gereedkwam. Door deze dijk kon een poldergebied worden ontgonnen - het Nieuwland van Altena - dat op het open Biesboschwater werd heroverd. In de waterkering werden drie sluizen aangebracht, die vlak bij elkaar lagen en het door windmolens aangevoerde water uit de poldergebieden loosden. In de buurt van de sluizen hebben zich de eerste bewoners van Nieuwendijk gevestigd zoals de molenaars en andere waterschapmedewerkers. Zij kregen spoedig gezelschap van enkele boeren, die op en langs de dijk gingen wonen en in de nieuwe polder landbouw- en weidegrond verwierven. Ook verschenen er in de kleine buurtschap de eerste kleine arbeiderswoningen voor de mannen die werk vonden bij de boeren en in de rietgorzen en grienden van het eenzame, ruige en bijna onbereikbare Biesboschwaterland.
Geschiedschrijvers
Het ongeveer twee kilometer lange dijkdorp is al in de zeventiende eeuw opgedeeld tussen drie ambachten - later gemeenten. De bestuurlijke gescheidenheid is pas in 1973 opgeheven. Nieuwendijk behoort nu tot de gemeente Werkendam. In de 18e eeuw is de buurtschap uitgegroeid tot ongeveer 500 inwoners.
De Nieuwendijkers komen meer in het nieuws als zij direct betrokken worden bij de kerkelijke moeilijkheden in de jaren dertig van de 19e eeuw. De afscheiding van een aantal gelovigen uit de Nederlands Hervormde kerk en de daarop volgende harde maatregelen tegen de zogenaamde "scheurmakers" brachten grote beroering in het dorp. De rijke herenboer A. den Dekker steunde in belangrijke mate de afscheidingsbeweging en maakte het mede mogelijk dat een eigen afgescheiden kerk in Nieuwendijk kon ontstaan. Van hem gingen enkele jaren later ook de impulsen uit voor de bouw van een christelijke internaat voor jongens in Nieuwendijk (1851) en een daarin ondergebrachte school met de bijbel voor de dorpskinderen. Inmiddels is de buurtschap uitgegroeid tot een behoorlijk dorp waarin goede kansen werden geboden aan een bloeiend organisatie- en verenigingsleven.
In de loop van de jaren ging de griend- en rietcultuur steeds verder achteruit en nam het aantal nodige arbeiders in de agrarische sector af. Een belangrijk deel van de arbeidersbevolking heeft toen werk gevonden in weg- en waterbouw. Velen van hen waren alleen in de weekenden thuis. Het dijkdorp is met name in de 20e eeuw verblijd geworden met een gevarieerd verenigingsleven. Een scala aan culturele verenigingen trekt veel liefhebbers en hardwerkende leden.
De laatste decennia van deze eeuw gaven door ruilverkaveling, bruggen over de rivieren en aanleg van wegen een ontsluiting van het voorheen geïsoleerde gebied te zien. Het dorp Nieuwendijk - nu met ongeveer 3500 inwoners - heeft van deze ontsluiting ook kunnen profiteren onder andere door de aangelegde rijksweg A27. Het dorp heeft veel schade - ook immateriële - opgelopen tijdens oorlog en watersnood. Maar de samenleving is deze calamiteiten te boven gekomen. De woningbouw is geïntensiveerd, een modern schoolgebouw en een nieuw dorpshuis verrezen. De ouderen beschikken over een eigen steunpuntgebouw, de tennisliefhebbers kunnen terecht op meerdere banen en de winkelende burgers hebben sinds kort hun eigen centrum. Samengevat biedt Nieuwendijk goede perspectieven voor haar bewoners bij het betreden van de 21e eeuw.
Jan Biesheuvel - Nieuwendijk april ’98
Jan Biesheuvel - Nieuwendijk april ’98
Geschiedschrijvers
In 1996 vierde Nieuwendijk haar 350-jarig bestaan. Ter gelegenheid hiervan verscheen het boek 'Kroniek van een dijkdorp' geschreven door Jan Biesheuvel. Op de Nieuwendijk Sijt zijn een aantal bijdrages van hem te vinden. Jan Biesheuvel overleed op 2 december 2007. Over het rijke Nieuwendijkse verleden is veel te vertellen, want ook Joke Streef heeft een bijdrage op het net gezet.
Jan Biesheuvel